فیلم | به کارگیری روش «قیاس اولویت» در فهم قرآن

به گزارش ایکنا، اسماعیل عاکفی، پژوهشگر علوم قرآنی در هشتمین جلسه روش‌های تدبر در قرآن به بیان یکی دیگر از تکنیک‌های تدبر در قرآن پرداخته که متن و فیلم آن در ذیل آمده است؛

«بسم‌الله الرحمن الرحیم»

چون که صد آمد نود هم پیش ماست. این جمله به چه معنی است؟ یعنی اینکه اگر صد تومان داشته باشید، بدون شک، 90 تومن را هم دارید. این مطلب در مباحث دینی به عنوان «قیاس اولویت» نام گرفته است. یعنی زمانی که مورد بیشتری را دارید حتما موارد کمتر را هم خواهید داشت و یا اینکه زمانی که موضوع دقیقی را انجام دادید، بدون شک موضوع غیر دقیق را هم می‌توانید، انجام دهید.

در اینجا در آیه 23 سوره «اسراء» درباره احترام به پدر و مادر آمده است: «إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ» اگر پدر و مادرتان به مرحله پیری رسیدند، احترام آنان واجب است. اینجا پرسیده می‌شود که احترام پدر و مادری که به سن 40 یا 50 سال رسیده‌ است، چه؟ احترام آنان نیز بر فرزندشان واجب است؟ در اینجا می‌توان گفت که پدر 40 و 50 ساله هنوز از قدرت بدنی خوبی برخوردار است، ولی والدینی که به سن کِبَر رسیده و ناتوان هستند، ولی فرزند در قدرت است، بنابر این قرآن کریم درباره آنان که به سن کهولت رسیده‌ است، می‌فرماید که نه تنها به آنان باید احترام گذاشته شود، بلکه حتی «اُف» هم نباید به آنان گفت. به عنوان مثال زمانی که پدر از فرزند درخواست چای دارد، نباید با گله و نق زدن این کار را انجام دهد، بلکه باید با احترام این درخواست ادا شود.

پس زمانی که به پدر و مادر نمی‌توانیم کلمه «اُف» هم بگویم، پس اصلاً حق هیچ نوع رفتار و برخورد ناپسندی را نداشته و به این تکنیک «قیاس اولویت» می‌گویند.

پس در قرآن‌ کریم آیاتی هست که انسان را به حداقلی‌ها توصیه کرده و می‌گوید، حتی کوچک‌ترین و کمترین کار زشت را هم انجام ندهید و زمانی که این توصیه به مؤمنین می‌شود، بنابر این حق انجام کارهای زشت بزرگ‌تر را هم نمی‌توانند داشته باشند.

قصد داریم از این موارد، در قسمت‌های دیگر روش‌های تدبر در قرآن عنوان کنیم.